Kobiety w ciąży podlegają ochronie przez prawo polskie jak i europejskie. W polskim prawie ten temat jest poruszany w Ustawie Kodeks Pracy z 26 czerwca 1974 r. Jak wyglądają prawa kobiet w ciąży pod względem pracy?
Praca podczas ciąży
Jeśli pracownica jest w ciąży, może wykonywać swój zawód. Kontynuacja pracy zależy od stanu zdrowia i samopoczucia kobiety. Jakich prac nie może podejmować kobieta w ciąży?
Praca w nocy i nadgodziny
Według przepisu, znajdującego się w art. 178 kobiety ciężarne nie mogą wykonywać pracy w porze nocnej. Jeśli specyfika danego stanowiska wymaga pracy w porze nocnej, to pracodawca ma obowiązek zmienić grafik, aby kobieta w ciąży pracowała w innej porze. Może się okazać, że wiąże się to ze zmianą na takie o mniejszym wynagrodzeniu. W takim wypadku pracodawca musi wypłacić kobiecie dodatek wyrównawczy. Jeśli taka opcja nie jest możliwa, może on zwolnić ciężarną od obowiązku świadczenia pracy na czas niezbędny przy zachowaniu wynagrodzenia przez kobietę.
Absolutnie zakazane jest przydzielanie kobiecie ciężarnej nadgodzin. Taki nakaz obowiązuje to od momentu okazania zaświadczenia stwierdzającego ciążę. Pracownica może być dyspozycyjna przez maksymalnie 8 godzin dziennie w nieprzerwanym systemie. Poza tym, kobieta w ciąży przy komputerze może spędzić 50 min na jedną godzinę pracy.
Niebezpieczny charakter pracy
Jakich prac nie może wykonywać kobieta w ciąży? Sporządzono katalog prac niebezpiecznych dla ciężarnych. Są one zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2017 roku. Należy do nich praca związana z wysiłkiem fizycznym, która wymaga noszenia ciężarów, kontaktu z substancjami szkodliwymi dla zdrowia czy nożnej obsługi urządzeń. Kobiety ciężarne nie powinny pracować na stanowisku, które wiąże się z obecnością w bardzo niskiej lub wysokiej temperaturze. Do tego rodzaju zaliczamy prace w narzuconym rytmie. Do tego zaliczamy pracę m.in. przy gaszeniu pożarów, przy uboju i hodowli zwierząt czy praca przy taśmie produkcyjnej.
Jeśli pracodawca i kobieta w ciąży zawrze umowę o wykonywaniu prac zabronionych — taka umowa jest nieważna, ponieważ zakazane jest zawieranie umowy, które nie podlegają prawu.
Inne prawa kobiet w ciąży
Prawa kobiet w ciąży dotyczą też kwestii miejsca pracy oraz nieobecności ciężarnej w danym dniu. Kobiety w ciąży nie można delegować do odbycia pracy poza stałym miejscem wykonywania zadań służbowych. Wyjątkiem jest zgoda pracownicy.
Dodatkowo pracodawca ma obowiązek umożliwić kobiecie w ciąży zwolnienie z określonych godzin lub dni pracy na poczet wykonania potrzebnych badań lekarskich — w przypadku jeśli nie jest możliwe przeprowadzenie ich poza godzinami pracy. Pracownica w takim wypadku zachowuje prawo do wynagrodzenia z czasu nieobecności w pracy. Wysokość jest przyznawana na tej samej zasadzie co w przypadku wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.
Zwolnienie kobiety w ciąży
Kobiety w ciąży są objęte specjalną ochroną przez Kodeks Pracy. Dlatego pracodawca nie ma prawa rozwiązać umowy ciężarnej. Taka ochrona przysługuje każdej kobiecie, która posiada umowę o pracę na czas nieokreślony, umowę o pracę na czas określony oraz umowę o pracę na okres próbny. Poza rodzajem umowy, ochrona przysługuje kobiecie w ciąży niezależnie od stanowiska pracy i stażu pracy. Więcej na ten temat przeczytasz pod adresem https://smadwokaci.pl/obszary-praktyki/prawo-pracy/.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy kobieta przebywa na okresie próbnym przez miesiąc i zostanie zwolniona przez okoliczności spowodowane z jej winy. Taka sytuacja jest dopuszczalna. Kolejnym przypadkiem dopuszczalnego zwolnienia ciężarnej jest upadłość pracodawcy.
Jeśli kobieta w ciąży zostanie zwolniona — pracodawca poniesie konsekwencje prawne. Pracownica w tym wypadku może ubiegać się przywrócenie do pracy lub odszkodowania ze względu na niesłuszne zwolnienie. Takie odwołanie należy wnieść do sądu pracy. Za bezprawne zwolnienie pracodawca będzie musiał zapłacić karę grzywny 5 000 zł. Jeśli jego pracownica wróci do pracy — dodatkowo zmuszony jest do wypłacenia odszkodowania za czas, gdy kobieta była zwolniona.
